Saygı dili, diÄŸer bir ifadeyle dilde saygınlık, konuÅŸur veya yazar ile muhatap arasındaki ast-üst iliÅŸkisi, sosyal mesafe, itibar, konum, yaÅŸ, çekince, korku, kaygı gibi geri planda yer alan çeÅŸitli etkenlere baÄŸlı olarak ÅŸekillenip ortaya çıkar. Bu dil görünümüne ait unsurların oluÅŸturulmasında ve saygı dilinin kullanılmasında çeÅŸitli dilsel düzeylerde yer alan iÅŸaretleyiciler ve ifadeler etkindir. Bu…

Önekimsiler, sözcükbirimlerden ortaya çıkarak kök ya da gövdelere eklenip en sola bitiÅŸen öğelerdir ve türetkenlikte bir artış göstererek sınırlı ölçüde kısmen dilbilgiselleÅŸme eÄŸiliminde olan türetim ya da çekim ekleri gibi davranırlar. Türkçede, anafikir, baÅŸkent, ön(-)basım gibi SIFAT+AD tipi bileÅŸiklerin bazı sıfat bileÅŸenleri bu eÄŸilimi gösterir ve bu bileÅŸenle sözlüksel boÅŸlukları doldurmak için anlık adlandırma ihtiyaçlarında…

Sözcük yapımı, dillerde kavram karşılama yöntemlerinden sadece biridir. DiÄŸer bir ifadeyle yeni (veya var olan) kavramları, hareketleri, durumları ve daha pek çok olguyu/varlığı ifade etmek için çeÅŸitli kavram karşılama yöntemleri iÅŸletilir. Bunlardan biri de sözcük yapımıdır. Dilin yapısal niteliklerine göre deÄŸiÅŸmekle beraber ekleme, birleÅŸtirme, kırpma, harmanlama, büküm, tonlama gibi birbirinden oldukça farklı sözcük yapım mekanizmaları…

Eski Türkçede, bilhassa Orhon Türkçesinde iÅŸlek olarak kullanılan ve durum ekleri arasında yön gösterme (directive) iÅŸleviyle tanımlanan -GArU, ilgili dönemin ardından türetkenliÄŸini kaybedip iÅŸlevselliÄŸini yitirmiÅŸtir. Ekin kökeni ve yapısıyla ilgili olarak araÅŸtırmacılar arasında bir uzlaşı bulunmamaktadır ve ek, iÅŸlev(ler)i dolayısıyla farklı kategoriler altında deÄŸerlendirilebilmektedir. Günümüzde, kodlanmış hiçbir Türkçe varyantta türetken görünüm arz etmeyen bu ek, Türkiye…

Türkçe, biçimbilgisel açıdan baskın eklemeli yapısı dolayısıyla, diÄŸer dillere kıyasla tipolojik araÅŸtırmalara önemli veriler saÄŸlamaktadır. Ä°lk belgelerden itibaren iÅŸlekliÄŸini sürdüren, hem yapım hem de çekim kategorisinde yer alan ve diÄŸer dillere kopyalanan veya farklı dillerden Türkçeye alınan pek çok ek Türkçenin ek envanterinde kodlanmış durumdadır. Türkiye Türkçesinin ve bunun yanı sıra diÄŸer Türkçe varyantların kapsamlı…

Lisans yıllarından... Dil olgusunu ve yeryüzündeki tüm dilleri genel olarak bütün yönleriyle konu edinip inceleyen bilim dalının adı "dil bilimi"dir. Dil biliminden farklı olarak dil bilgisi ise, ele alınan bir dilin en küçük birimi olan seslerinden, en büyük birimi olan cümlelerine kadar içinde barındırdığı tüm dil unsurlarını araÅŸtırıp inceler ve birtakım yargılara varır. Bu disiplin,…