Kısa bir süre önce tasarlamaya başladığım, uzaktan eğitimle ve bilgisayar başında geçireceğimiz yeni eğitim-öğretim yılında faydalı olmasını umduğum uygulama(cık) bugün itibarıyla kullanıma hazır durumda. Bu uygulama ile pek çok öğrencinin ve araştırmacının sıkça karşılaştığı transkripsiyon işaretlerini bilgisayar ortamında oluşturma ve kullanma sorununun önüne geçilmesi amaçlanmıştır. Oktay New Transkripsiyon, Times Turkish Transcription gibi artık miadını doldurmuş,…

Yapı ve anlamla ilgili olmakla beraber daha çok sözlü iletişimde farklı ilgi ve içeriklerle ön plana çıkan, bağlam odaklı ve dil/anlam ötesi kullanıma yönelik işlevlerinin baskın olduğu bir kategori durumundaki küçültmenin Türkçede ele alınışı daha çok bilhassa ekler üzerinde olmuş, küçültmenin dil dışı/üstü anlam içerikleri, ayrıca kullanımsal ve sosyo-kültürel işlevleri genellikle göz ardı edilmiş veya…

Dede Korkut Kitabı üzerine dilcilik sahasında yapılan araştırmalar, çoğunlukla, daha önceki araştırmacılar tarafından yanlış okunduğu düşünülen sözcüklerin yorumlanması/düzeltilmesi veya müstensih hatalarının tespit edilmesi gibi metnin doğruya en yakın okunuşuna ve yeniden kurulmasına yönelik çalışmalara dayanmaktadır. Bu tür çalışmalar, eserin hatalardan arındırılmış ve kusursuza en yakın şeklinin tasarlanması/kurulması için gereklidir. Ancak bu yapılırken eserle ilgili diğer…

Malum, içerisinde bulunduğumuz ayın başlarından bu yana ülkece korona virüsü ile bir "savaş"a giriştik. Kimin galip geleceği kimin mağlup olacağı henüz belli değil. Ama belli olan bir şey var, o da Mart adının zaten kendi içinde savaşa dair birtakım unsurlar barındırdığı, hatta savaşın ta kendisi olduğu. Esasında Mart (< Lat. Martius), Antik Roma takviminde ilk…

Eski Türkçede, bilhassa Orhon Türkçesinde işlek olarak kullanılan ve durum ekleri arasında yön gösterme (directive) işleviyle tanımlanan -GArU, ilgili dönemin ardından türetkenliğini kaybedip işlevselliğini yitirmiştir. Ekin kökeni ve yapısıyla ilgili olarak araştırmacılar arasında bir uzlaşı bulunmamaktadır ve ek, işlev(ler)i dolayısıyla farklı kategoriler altında değerlendirilebilmektedir. Günümüzde, kodlanmış hiçbir Türkçe varyantta türetken görünüm arz etmeyen bu ek, Türkiye…

Türkçe, biçimbilgisel açıdan baskın eklemeli yapısı dolayısıyla, diğer dillere kıyasla tipolojik araştırmalara önemli veriler sağlamaktadır. İlk belgelerden itibaren işlekliğini sürdüren, hem yapım hem de çekim kategorisinde yer alan ve diğer dillere kopyalanan veya farklı dillerden Türkçeye alınan pek çok ek Türkçenin ek envanterinde kodlanmış durumdadır. Türkiye Türkçesinin ve bunun yanı sıra diğer Türkçe varyantların kapsamlı…

Ülkemizdeki az sayıda Çuvaşça çalışırlarından Prof. Dr. Emine Yılmaz (Hacettepe Üniversitesi) ve Prof. Dr. Bülent Bayram (Kırklareli Üniversitesi) ile ortaklaşa yayıma hazırladığımız Çuvaş Dili, Edebiyatı ve Halkbilimi Çalışmaları (İvan Ya. Yakovlev'in 170. Doğum Yıldönümü Anısına) adlı kitap Nobel Akademik Yayınları arasından çıktı. Kitapta Çuvaş dili, edebiyatı ve halkbilimi üzerine kaleme alınmış bildirilerin ve araştırma yazılarının…

Görme, algı türleri içerisinde diğer algılara kıyasla birinci derecede işlevsel ve en yüksek öneme sahip temel algıdır. Kişinin çevresini ve çoğu görüngüyü algılaması, buna dayanarak olayları yorumlaması ekseriyetle görme ile gerçekleşir. Bu durum, algıyla ilişkili diğer fiillerle karşılaştırıldığında görme algısına esas olan gör- fiilinin çok anlamlılığa elverişli hâle gelerek daha fazla anlamsal çeşitlenmeye sahip olmasına,…

Dillerde, sözcük türleriyle ilişkilendirilen çeşitli kategoriler mevcuttur. İsimler söz konusu olduğunda durum, cinsiyet, belirlilik; fiiller söz konusu olduğunda çatı, zaman, görünüş, kiplik, kişi vs. Bu kategorilerden biri olan ve hem isimleri hem de fiilleri ilgilendiren sayı; niceliği, adedi ya da genel anlamda tekliği/çokluğu işaretler (ifade eder). Sayı kategorisi ana hatlarıyla Türkçede tekil ve çoğul olmak üzere ikiye…

Bilimsel zeminde bir asırdan daha fazla süredir yürütülmekte olan Türkoloji ve daha özelde Türk dili çalışmalarında, dile dair verilerin ve bu verilerin çözümü niteliğindeki ayrıntıların gösterimi, biçimlendirilmesi, ayrıca dilbilgisel nitelikteki özelliklerin ya da işlevlerin ve ilgili noktaların işaretlenmesi konusunda uluslararası, ulusal, kurumsal ve hatta kişisel düzeyde bir standart ve tutarlılık bulunmadığı görülmektedir. Örneğin genel nitelikteki…