Görme, algı türleri içerisinde diÄŸer algılara kıyasla birinci derecede iÅŸlevsel ve en yüksek öneme sahip temel algıdır. KiÅŸinin çevresini ve çoÄŸu görüngüyü algılaması, buna dayanarak olayları yorumlaması ekseriyetle görme ile gerçekleÅŸir. Bu durum, algıyla iliÅŸkili diÄŸer fiillerle karşılaÅŸtırıldığında görme algısına esas olan gör- fiilinin çok anlamlılığa elveriÅŸli hâle gelerek daha fazla anlamsal çeÅŸitlenmeye sahip olmasına,…

Dillerde, sözcük türleriyle iliÅŸkilendirilen çeÅŸitli kategoriler mevcuttur. Ä°simler söz konusu olduÄŸunda durum, cinsiyet, belirlilik; fiiller söz konusu olduÄŸunda çatı, zaman, görünüş, kiplik, kiÅŸi vs. Bu kategorilerden biri olan ve hem isimleri hem de fiilleri ilgilendiren sayı; niceliÄŸi, adedi ya da genel anlamda tekliÄŸi/çokluÄŸu iÅŸaretler (ifade eder). Sayı kategorisi ana hatlarıyla Türkçede tekil ve çoÄŸul olmak üzere ikiye…

Bilimsel zeminde bir asırdan daha fazla süredir yürütülmekte olan Türkoloji ve daha özelde Türk dili çalışmalarında, dile dair verilerin ve bu verilerin çözümü niteliÄŸindeki ayrıntıların gösterimi, biçimlendirilmesi, ayrıca dilbilgisel nitelikteki özelliklerin ya da iÅŸlevlerin ve ilgili noktaların iÅŸaretlenmesi konusunda uluslararası, ulusal, kurumsal ve hatta kiÅŸisel düzeyde bir standart ve tutarlılık bulunmadığı görülmektedir. ÖrneÄŸin genel nitelikteki…

Prof. Dr. Talat Tekin, yayımlanmış 35 kitabı ve 237 makalesiyle Türkolojiye ve Türk dilbilimine büyük hizmetleri olan bir bilim adamıdır. 16 Temmuz 1927'de Gebze'de doÄŸan Tekin, bundan tam üç yıl önce 28 Kasım 2015'te vefat etti. Åžarkıcı Özlem Tekin'in de babası olan Talat Tekin, Altayistik ve Eski Türkçe baÅŸta olmak üzere Türkolojinin pek çok alanında çalışmalara imza…

Türkçenin tarihî ve modern bütün varyantlarında, ilk yazılı metinlerden bu yana iÅŸlek bir ÅŸekilde kullanılagelen sözcük oluÅŸturma ve kavram karşılama mekanizmalarından biri de birleÅŸtirmedir. En genel yönüyle iki veya daha fazla sözlüksel unsurun bir arada kullanılıp yeni veya farklı bir kavramı karşılaması iÅŸlevine sahip olan bu mekanizma, çok unsurlu, ancak tek odak anlamlı sözcüklerin, diÄŸer…

Dil sürçmeleri, daha çok konuÅŸmadaki geçici hatalar olarak algılansa da, çeÅŸitli kalıplar ve örneklemeler etrafında ÅŸekillenmeleri, farklı nedenlere baÄŸlı olarak ortaya çıkabilmeleri, dil mekanizmasının iÅŸleyiÅŸi hakkında fikir verebilmeleri gibi özellikleri dolayısıyla bilimsel olarak incelenmesi ve sınıflandırılması gereken konular arasındadır. Ancak konuyla ilgili yapılacak araÅŸtırma ve incelemelerin tıp ve psikoloji baÅŸta olmak üzere farklı disiplinlerle bir…

Ekonomik, siyasi, sosyal, kültürel, hatta doÄŸal etkenlere baÄŸlı olarak konuÅŸur sayısı azalan diller, dilbilimsel literatürde "tehlikedeki diller" olarak tanımlanır. Yeryüzünde konuÅŸulmakta olan yaklaşık 7 bin dilin pek çoÄŸunun konuÅŸur sayısı azımsanamayacak derecede azalmıştır ve içerisinde bulunduÄŸumuz yüzyılın sonunda, bu dillerin büyük bir kısmının konuÅŸurunun kalmayacağı, diÄŸer bir ifadeyle öleceÄŸi tahmin edilmektedir. Bu hususta, UNESCO baÅŸta…

BirleÅŸtirme, dünya dillerinin büyük çoÄŸunluÄŸunda mevcut olan, yüksek türetkenliÄŸe sahip kavram karşılama/sözcük oluÅŸturma mekanizmalarından biridir. Bu mekanizmanın çıktıları niteliÄŸindeki birleÅŸik sözcükler, diÄŸer bir ifadeyle birleÅŸikler, ilgili diÄŸer mekanizmaların çıktılarından farklı olarak hem sözlüksel hem de sözdizimsel etkileÅŸimler sonucu yapılanmaları ve yine sözdizimsel öbeklerle olan yakınlıkları dolayısıyla ayrı bir konumda yer alırlar. Türkçenin gerek duraÄŸan gerek…

Geleneksel retorikte daha çok anlatıma dayalı figürler arasında deÄŸerlendirilen, kuralcı gramerlerde ise anlatım bozukluÄŸu türlerinden biri olarak ele alınan uzatım (pleonasm), esasında biçimbilgisi, sözdizimi ve anlambilgisi baÅŸta olmak üzere çeÅŸitli dilbilimsel düzeylerde nedenleriyle birlikte tanımlanması ve sınıflandırılması gereken bir olgudur. Her ne kadar konuyu farklı yönleriyle ele alan çalışmalara rastlanılsa da, Türkçede ve diÄŸer Türk…

KonuÅŸma dillerini yazıya geçirmek, diÄŸer bir ifadeyle duygu ve düşünceleri farklı zaman ve mekanlara aktarmak için geliÅŸtirilen pek çok sistem mevcuttur. Bunlardan bazıları günümüzde milyonlarca kiÅŸi tarafından kullanılırken, bazıları iÅŸlekliÄŸini tamamen yitirmiÅŸ ve unutulmuÅŸtur. Öte yandan kullanıcı sayısı birkaç yüzü geçmeyen veya sadece belli meslekler, topluluklar, gruplar tarafından tercih edilen yazı sistemleri de bulunmaktadır. Tüm…