Lise yıllarından...

Şöyle 6–7 sene geriye bakalım. Hani şu MP3 çılgınlığının yaşandığı dönemlere... 10 GB’lık sabit diske sahip bir sistem aldığımız zaman arkadaşımıza: “Bak baba, bu yeni canavarın tam 10 GB hard diski var. Ne yüklersen yükle dolmaz.” dediğimizi hatırlar gibiyim. Bu cümleyi sarf etmekten ne kadar da keyif alırdık kim bilir. Fakat bu cümleleri kurarken, yalan söylediğimizi şimdi daha rahat anlayabiliyoruz. Çünkü, Internet’in ve CD’lerin yaygınlaşmasıyla birlikte 10, 20, 30 GB’lık alanlar hiç kimseye yetmez oldu. Buna dosya paylaşım çılgınlığını da eklersek gigabaytlar bile çoğu kez yetersiz kalıyor.Şimdi geçmişi bırakıp günümüze dönelim. Artık, standart bir sabit disk denilince akla “80 GB” geliyor. Yani kapasite sorunu çözülmüş gibi gözüküyor. Peki bu konuda kapasiteler hariç değişen bir şey oldu mu? Yüzeysel olarak bakarsak değişen pek bir şey yok. Ama derinlere indiğimizde “devrim” niteliğinde değişmeler olduğunu rahatlıkla görebiliriz.

Sabit disk denilince akla gelen ilk şey “kaç gigabayt” olduğudur. Evet, kapasite belki de en önemli faktör. Ama kapasite ne olursa olsun, hız olmadıktan sonra bilgisayar başında geçirdiğiniz dakikalar size zehir olur. Nasıl mı? O halde konuyu biraz daha açalım: Örneğin sabit diskimize yeni bir oyun yükleyeceğiz. CD’mizi sürücüye yerleştirdik. Ardından kur komutunu verip kurulum işlemini başlattık. O da nesi? Bilgisayarınız içinden mısır patlatma makinesinden çıkan sesler geliyor. (Bilgisayarınızın mısır patlatma özelliği varsa orasını bilemem :)) İşte bu sırada bilgisayarınız, CD’deki verileri alıp sabit diskinize kalıcı olarak yazmaya başladı. Yazmaya başladı başlamasına ama, oyunu bir an önce oynamak için kurma işleminin hemencecik bitmesini istiyorsunuz. Hele kuracağınız oyun çok CD’li ise vay halinize. İşte bu yükleme işlemi sırasında “sabit diskin hızı” kavramı ön plana çıkıyor. Oyunun kurulumu tamamlandı. Şimdi, oyunun masaüstündeki kısayoluna tıklayıp oyunun açılmasını bekliyorsunuz. Burada durun. Konuyu tam olarak kavramanın zamanı geldi:

İşte tam bu esnada bilgisayarınız sabit diskinizde yüklü olan oyun bilgilerini aramaya başladı. Gerekli bilgileri bulduktan sonra hepsini geçici hafızaya yüklemeye başlayacak. Bu noktada sabit diskinizin kapasitesi ne olursa olsun, eğer hızı düşükse bu yükleme işlemi sizi oldukça bekletecektir.

Bahsettiğimiz bu hıza etki eden kriterler nelerdir peki? Öncelikle sabit diskin dönüş hızını ele alalım. Çoğu kez görmüşsünüzdür RPM yani “Dakikadaki Devir Sayısı” terimini. Bu terimi kısaca sabit disk içerisinde yer alan yuvarlak plakaların bir dakikada kaç tur attığı şeklinde özetleyebiliriz. Bu değer ne kadar yüksek olursa sabit diskinizin okuma ve yazma hızı da o kadar yüksek olacaktır. Günümüzde 7200 RPM’lik hıza sahip diskler standart sayılmaktadır. Ama bizim asıl konumuz bu değil tabiki.

Şimdi geldik arabirime. Bilgisayarınızın kasasını açtığınızda gözünüze ilk çarpan elemanlar uzun, beyaz ve geniş kablolar olacaktır. İşte bunlar sabit diskimizi anakartımıza bağlayan IDE kablolarıdır. IDE; ATA 100, ATA 133 gibi kendi içerisinde gruplara ayrılır. Mesela ATA 133’de teorik olarak saniyede 133 Mb’lik veri aktarımı yapabiliyoruz. Ama artık bu uzun, çok yer kaplayan ve “şekilsiz” kablolardan kurtulduk. Çünkü SATA çıktı.

SATA, nam-ı diğer Serial ATA, yani seri ATA adından da anlaşılabileceği gibi oldukça seri. Normal ATA’nın aksine saniyede minimum 150 Mb’lik veri aktarımı yapabiliyor (300, 600 hatta 3 Gb’lik versiyonları da mevcut). Bunun yanında, bilgisayar çalışır durumdayken disklerimizi tıpkı bir USB cihaz gibi takıp çıkartabiliyoruz. Üstelik oldukça şık bir bağlantı kablosuna sahip.

Peki SATA’nın bize ne gibi getirileri olacak? Öncelikle şunu söylemek zorundayız ki, eğer bilgisayarınız hızlı olsun istiyorsanız, dikkat etmeniz gereken en önemli bileşen işlemcidir. Ardından sabit disk. Çoğu kullanıcı sabit disklerin genel olarak sistem performansını etkilemediğini sanmaktadır. Halbuki sabit disk; işlemci, bellek ve (oyunlarda) ekran kartından sonra performansı etkileyen en önemli bileşendir. Bu nedenle yeni bir sistem satın alırken veya eski sisteminizi güncelleştirirken sabit diskinizin kapasitesinden ziyade hızına ve sahip olduğu arabirime dikkat etmenizde fayda ar.

Geldik kısa yazımızın sonuna. Artık SATA’nın ne işe yaradığınız öğrenmişsinizdir. Belirttiğimiz gibi: sabit diskin kapasitesine aldanmayın, diğer faktörleri de göz önün de bulundurmanız yararınıza olacaktır.

TEKNİK DETAYLAR

Arabirim: Noktaya nokta metodu.
Kablo: 0,25” – 7 pin (maks. uzunluk 1m)
Sinyal Hattı: Kanal başına 4 adet.
Veri Kodlama Tekniği: 8b/10b
Bant Genişliği: 1500 Mbit/sn.

Hesaplama:
1500MHz FSB
x 1 bit (FSB Başına)
x 80% (8b10b kodlama)
/ 8 bit (bayt başına)

-----------------------------
= 150 MBayt/sn.
Zamanlama: 0,667 ns

Diğer Teknolojiler: 32-bit CRC hata düzeltme